Madera, zdolna do leżakowania niemal w nieskończoność, jest wyjątkowa wśród win. Obecna postać pojawiła się przypadkowo w XV i XVI wieku, kiedy bywała… balastem dla statków! Kiedy ruszył eksport do Azji i kolonii obu Ameryk raptem okazało się, że jakość trunku poprawiała się po miesiącach spędzonych na morzu i wygrzewaniu w cieple okolic równika. W dodatku, by przetrwać oceaniczną podróż, do beczek z winem zaczęto dodawać spirytus z masowo uprawianej na wyspie trzciny cukrowej. W efekcie powstało „ponadczasowe” wino.

Trunek uważany za najtrwalszy na świecie (w obiegu nawet roczniki z czasów napoleońskich), z uwagi na wczesną porę zbioru (drugi tydzień sierpnia) oraz dojrzewanie w stosunkowo wysokiej temperaturze 40-50 °C, przyspieszającej fermentację. Proces ten nazywany jest „maderyzacją” albo „estufagem” (od estufa – cieplarnia, czyli specjalne pomieszczenie, w którym się odbywa). Madera w smaku nie przypomina żadnego wina – pełna jest nut karmelowych, orzechowych, dębowych, korzennych – w zasadzie nie smakuje owocami, tak jak ogromna większość innych win białych i czerwonych.

Wydawać by się mogło, że łagodny klimat Madery jest stworzony dla uprawy winorośli, ale nic bardziej mylnego. Wilgotność, która nasila presję chorób grzybowych, jest największym problemem – używanie środków chemicznych jest tu niemal koniecznością. Bardzo łagodne zimy ze średnią temperaturą dochodzącą nawet do 20 stopni sprawiają, że winorośle gubią swój naturalny cykl, zima nie jest dla nich czasem odpoczynku.

Madera ma wulkaniczne pochodzenie, skałą macierzystą jest więc tutaj granit, przykryty dość sporą warstwą humusu (bujna roślinność przekłada się na grubą warstwę szczątków organicznych). Gleba jest więc tutaj dość żyzna, co znów jest niekoniecznie dobre dla winorośli -lepsze wina zwykle powstają w miejscach, gdzie winne krzewy muszą walczyć o składniki odżywcze.

Madera – degustacja wina

Podczas wizyty sympatyków Klubu Wina w Blandy’s Wine Lodge przy Avenida Arriaga w stolicy wyspy, Funchal nie omieszkaliśmy degustować tych wyjątkowych win.

Wino madera występuje w czterech różnych stylach: wytrawnym, średnio wytrawnym, średnio bogatym i bogatym, w zależności od odmian użytych winogron. Na butelkach zazwyczaj oznaczone są jako Dry (lub po portugalsku: Seco), Medium Dry, Medium Rich i Rich.

Odmiany tutejszych winogron: Sercial to wino „wytrawne” (technicznie zawiera sporo cukru – 49–68 g/L – ale z uwagi na wysoką kwasowość określa się je jako wytrawne i mniej więcej tak smakuje), Verdelho – półwytrawne, Bual – półsłodkie, Malvasia (Malmsey) – słodkie oraz Terrantez (dającą wina białe) i Bastardo (czerwone). Z uwagi na niską plenność tych dwóch ostatnich nie opłaca się już ich uprawiać… Jest też jedna anomalia w gronie Tinta Negra, która może produkować pełen zakres stylów.

Madera, najczęściej uważana za wino deserowe, jest tak wszechstronna, że ​​można ją łączyć z naprawdę różnorodnymi opcjami menu, takimi jak sałatki, sushi czy gorzka czekolada.

Po 32 latach istnienia (1992-2024) degustowany przez nas Atlantis jest pierwszym winem stołowym produkowanym i butelkowanym na Maderze – reprezentuje świeżość Atlantyku oraz piękno wyspy, na której produkowany jest ten nektar.

Nazwa Atlantis została oczywiście zainspirowana legendarnym zaginionym subkontynentem na Oceanie Atlantyckim, często idealizowanym jako zaawansowane społeczeństwo posiadające wiedzę i mądrość, która może zapewnić pokój na świecie. Atlantis został stworzony przez Francisco Albuquerque, wielokrotnie nagradzanego winiarza Madeira Wine Company, trzykrotnie uznawanego za najlepszego winiarza (wśród win wzmacnianych) na świecie.

Różowe Atlantis produkowane jest ze szczepu Tinta Negra. Doskonałe jako aperitif lub latem w połączeniu z grillowanymi rybami, skorupiakami, makaronami i zimnymi sałatkami. Atlantis White i Reserva produkowane są ze szlachetnych winogron Verdelho, uprawianych w Raposeira, Calheta, na słonecznym południowym wybrzeżu Madery. Wina te doskonale komponują się z rybami, skorupiakami, białymi mięsami i kanapkami.

Wprowadzona na rynek w 2021 roku odmiana Atlantis Red jest produkowana głównie z odmiany winorośli Tinta Negra. Bardzo dobrze komponuje się z grillowanymi mięsami, tatarem z czerwonego mięsa i smażonym tuńczykiem.

Madera to wino, którego warto spróbować. nam najbardziej przypadła do gustu wersja semi sweet wina ze szczepu Bual. 5-cio letnie Blandy’s Bual powstaje w wyniku fermentacji owoców bez skórek w zbiornikach ze stali nierdzewnej, przy zastosowaniu naturalnych drożdży, w kontrolowanej temperaturze 18°C – 21°C. Po około 3 dniach, z chwilą gdy osiągnięty został wymagany poziom słodkości, proces fermentacji zostaje przerwany poprzez dodanie wysokoprocentowego alkoholu winnego.

Wino jest starzone w beczkach z amerykańskiego dębu tradycyjnym systemem ‘Canteiro’, który polega na delikatnym ogrzewaniu wina leżakującego na poddaszu pomieszczeń w posiadłości Funchal. Po kilku latach wino przenoszone jest z górnych pięter na średnie, aby w końcu dojrzewać na piętrze najniższym, gdzie jest najchłodniej. Po tym stopniowym „wychładzaniu”, wino jest przelewane do innych beczek i filtrowane, a następnie rozlewane do butelek.
Zawartość alkoholu: 19% ABV | pH: 3.4 | Cukier rezydualny: 100 g/l | Kwasowość całkowita: 6.3 g/l kwasu winowego.

Warto zaznaczyć, że najmłodsza madera może pojawić się na rynku dopiero po 3 latach. Na etykiecie znajdziecie oznaczenia: 5, 10, 15, 20 i 30, 40 i od dwóch miesięcy także 50 lat (te dwa ostatnie typy są bardzo rzadkie). Kolejna kategoria to colheita albo single harvest – minimum 5 lat starzenia w beczce przed butelkowaniem i najwyższy: frasqueira / vintage – minimum 20 lat w beczce. Całkiem niedawno jeden z producentów zabutelkował rocznik 1930, w beczce zaś leżakuje jeszcze… rok 1795! Długowieczność tych win jest legendarna; tutaj śmiało możemy powiedzieć, że wino im starsze, tym lepsze 🙂

Klub Wina działający w Folwark Stara Winiarnia serdecznie zaprasza na cykliczne spotkania z winem i whisky – często wracamy wspomnieniami do naszych wojaży po winnym świecie 🙂