Wino a zdrowie

Właściwości prozdrowotne alkoholu

Alkohol od dawnych czasów uznawany był za napój o właściwościach leczniczych, wpływających na poprawę stanu zdrowia organizmu. Powszechnie jest on uznawany za przynoszący społeczne i psychologiczne korzyści, poprawę nastroju, relaksację [5,34]. Dane zebrane przez ostatnie 30 lat dotyczące ochronnej roli alkoholu wobec  choroby wieńcowej(CHD), która obecnie jest jedną z głównych przyczyn śmierci w wielu krajach rozwiniętych domagają się wzięcia pod uwagę właściwości prozdrowotnych alkoholu przy opracowywaniu wytycznych wobec jego spożywania.

Badania epidemiologiczne wykazały, że picie alkoholu, od bardzo małej ilości (średnio mniej niż jeden drink dziennie) do dużych ilości (do pięciu lub sześciu drinków dziennie) wiąże się ze znaczącą redukcją ryzyka zgonu osób z chorobą wieńcową, od 20 do 60% w porównaniu  z osobami nie pijącymi . Mimo niepewności związanej  z czynnikami zakłócającymi badania, tj. dieta, aktywność fizyczna, palenie tytoniu, stosowanie kwasu acetylosalicylowego [1,9,10,14,18], dowody z badań epidemiologicznych dotyczące roli ochronnej alkoholu etylowego jako substancji zmniejszającej ilości zgonów spowodowanych chorobą niedokrwienną serca , mierzone uwzględniając  kryteria przyczynowo skutkowe wydają się dosyć silne [5,6,12,13,24]. Obecnie badania dotyczące śmiertelności spowodowanej alkoholem i CHD uzupełniane są przez badania kliniczne, epidemiologiczne i laboratoryjne dotyczące innych mechanizmów biologicznych, które mogą odgrywać rolę w zmniejszaniu ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej [5,13,20]. Istotne dowody wskazują , że alkohol wywiera wpływ na profil lipidowy organizmu, a mianowicie wzrasta ilość lipoprotein wysokiej gęstości (HDL-C) wraz z ilością przyjętego alkoholu [5,20]. Również coraz większa ilość dowodów wskazuje, że alkohol poprawia właściwości przeciwzakrzepowe jak i fibrynolityczne, co w pewnym zakresie wyjaśnia jego działanie kardioprotekcyjne niezależne od stężenia HDL-C [20,21] Doniesienia sugerują również, że niewielkie spożycie alkoholu chroni przed udarem mózgu [6,7,12,28], który jest kolejnym ważnym czynnikiem przyczyniającym się do zachorowalności i śmiertelności, szczególnie wśród osób starszych. Wielu badaczy sugeruje, że umiarkowane spożycie ma ochronny skutek w odniesieniu do chorób naczyń obwodowych u osób z zaburzeniami których podłożem jest palenie papierosów [3]. Dowód ten dodaje spójności tezie dotyczącej ochronnego działaniu alkoholu wobec choroby wieńcowej. Badania wskazują, że rodzaj napoju alkoholowego ma wpływ na wielkość korzyści wynikających z jego spożycia [8,25]. Czerwone wino może zapewnić dodatkowe korzyści wynikające z zawartości związków fenolowych.Doniesienia sugerują, że umiarkowane spożycie alkoholu jest związane z innymi korzyściami dla zdrowia fizycznego, tj. zwiększona odporność na przeziębienie, przynajmniej u osób niepalących [4] i niektóre infekcje żołądkowo- jelitowe [19], jak również zmniejszenie ryzyka cukrzycy [22] raka błony śluzowej macicy [25], kamieni żółciowych [8]. Spożycie etanolu wiąże się również z wyższą gęstością kości u mężczyzn i kobiet [11,15]. Umiarkowane spożycie alkoholu również może wpłynąć na obniżenie stresu wywołującego depresję.

Właściwości prozdrowotne win

wino a zdrowie lubimywino.plZwiązki zawarte w winie, inne niż sam etanol mogą wywoływać potencjalne korzyści dla zdrowia człowieka. Uważa się że  należą one do grupy fenoli lub inaczej polifenoli, jako że w wielu tych  związkach występuje kilka grup hydroksylowych. Większe stężenie tych związków jest  w czerwonym winie , ponieważ związki te głównie pochodzą z nasion i skórek winogron [23]. Podczas gdy białe wino może wpływać korzystnie na organizm  ze względu na działanie etanolu na układ krwionośny, czerwone wina mogą mieć dodatkowe działanie związane z  zawartością związków fenolowych [2]. Niektóre białe wina zawierają znaczne ilości resweratrolu i kwercetyny [16], które wykazują bardzo silne działanie prozdrowotne. (Za www.nutrilife.pl)

 

Białe czy czerwone?

Wszystko wskazuje na to, że właściwości prozdrowotne wykazuje przede wszystkim czerwone wino, gdyż w procesie jego fermentacji wykorzystuje się nie tylko miąższ owoców ale również cenne skórki będące najważniejszym źródłem resweratrolu i kwercetyny. Łączna zawartość polifenoli jest aż dziesięciokrotnie wyższa niż w winach białych i niewątpliwie w zakresie profilaktyki kardiologicznej to właśnie ono odgrywa pierwszoplanowa rolę. Badacze A. Lavy i B. Fuhrman zaobserwowali że u zdrowych ochotników spożywających 400ml czerwonego wina na dobę przez okres 2 tygodni nastąpił wzrost korzystnej frakcji cholesterolu HDL, czego nie wykazano w przypadku wina białego. W innej ze swoich prac zaobserwowali , że białe wino nie tylko nie chroniło związków tłuszczowych przed utlenianiem, ale wręcz przyspieszało ich uszkadzanie. Z kolei w pracy badawczej T.Whiteheada i D. Robinsona spożycie 300 ml czerwonego wina wywołało po godzinie 18% wzrost potencjału antyutleniającego natomiast w przypadku białego jedynie 4%.

Ciekawe badania naukowe przeprowadzili również H. Demrow i P. Slain. Dokonali oni uszkodzeń naczyń wieńcowych u psów, co wywołało okresowe, ostre zakrzepy, spowolnienie przepływu krwi w tętnicach wieńcowych i w konsekwencji niedokrwienie mieśnia sercowego. Następnie próbowano podawać dożylnie lub dożołądkowo czerwone lub białe wino. Jak się okazało niebezpieczne zmiany ustępowały jedynie po podaniu wina czerwonego.

Czy owoce mogą zastąpić wino?

Jest oczywiste, że spożywając owoce winogron dostarczamy cenne związki flawonoidowe. Ale czy rzeczywiście nasz organizm wykorzystuje w pełni te wyjątkowe substancje? Wszystko wskazuje na to, że biodostępność polifenoli z owoców jest znacznie utrudniona. W formie naturalnej występują one złożonych kompleksach polimerycznych i glikozydowych, przez co ich trawienie jest utrudnione, a słaba rozpuszczalność w wodzie ogranicza ich wchłanianie. Podczas beztlenowej fermentacji wina, zawarte związki polifenolowe, ulegają rozbiciu na proste formy. Podczas procesu maceracji czerwonego wina, polifenole obficie „wypłukiwane” są ze skórek i pestek leżakujących na dnie kadzi i przechodzą do roztworu wodnego, a zawarty w winie alkohol utrzymuje je doskonale w stanie rozpuszczenia.

A co z sokami?

Przy produkcji czerwonego wina, skórki winogron bardzo długo pozostają w styczności z moszczem, w efekcie czego związki polifenolowe mają dostateczną ilość czasu by przeniknąć do roztworu. W przypadku wyrabiania soku z winogron, skórki są niemal natychmiast odrzucane, w efekcie czego napoje owocowe są zdecydowanie słabszym ich źródłem a także, z tytułu braku alkoholu jest niższa ich bioprzyswajalność. Nie oznacza to jednak, ze sok z winogron nie ma żadnych właściwości prozdrowotnych. W 1997 roku, naukowcy J. Keevil i N. Maalej przeprowadzili badania dotyczące działania soku z winogron, grejpfruta i pomarańczy. Przez 7-10 dni, pięć zdrowych osób spożywało poszczególne soki w ilości 5-7 ml na kilogram masy ciała. Jak się okazało sok z winogron zmniejszył agregację (zlepianie) płytek krwi o 96%, natomiast pozostałe soki nie wykazały żadnego szczególnego działania w tym zakresie. W tym samym roku, inni badacze – A. Day i J. Kemp podawali 7 osobom przez tydzień 125 ml koncentratu soku z winogron. Po zakończeniu doświadczenia, stwierdzono u nich wyraźnie zwiększoną oporność cholesterolu LDL na utlenianie a także zmniejszyło się stężenie aldehydu dimalonowego – związku będącego wskaźnikiem stopnia uszkodzenia tłuszczów.

Na zdrowie!

Zebrany na przełomie lat materiał badawczy zdaje się potwierdzać wyjątkowe właściwości czerwonego wina w zakresie profilaktyki chorób układu krążenia. Mimo tego należy jednak pamiętać, że wino jest również alkoholem, do którego picia istnieje także wiele przeciwwskazań. Jaką wiec ilość można polecić z czystym sumieniem? Święty Benedykt zalecał swoim braciom zakonnym picie do posiłku szklanki wina w celu pobudzenia trawienia. Wszystko wskazuje na to, że trafił w sedno, gdyż obecnie właśnie taka porcja wina najczęściej zalecana jest w celach profilaktyki chorób serca.. Porcja 200-300 ml wina/dziennie zawiera przeciętnie 25-35g czystego alkoholu – czyli dawkę uznawaną nie tylko za bezpieczną, ale także prozdrowotną . Przy takiej ilości spożytego alkoholu na dobę stare porzekadło wietnamskie „wino pasuje do serca jak tygrys do lasu” z pewnością znajdzie pełne uzasadnienie.  (Za www.dobrydietetyk.pl)

 

 

 

Literatura:

  1. Barrett DH, Anda RF, Croft JB, Serdula MK, Lane MJ. The association between alcohol use and health behaviors related to the risk of cardiovascular disease: the South mCarolina Cardiovascular Disease Prevention Project. J Stud Alcohol 1995;56:9-15.
  2. Bradbury, J. (1997) Grapes are good for you but leave the skins on. [News; Science and medicine] The Lancet. 349: 107.
  3. Camargo CA, Stampfer MJ, Gaziano JM, Manson JE, Goldhaber SZ, Hennekens CH. Prospective study of moderate alcohol consumption, smoking and risk of peripheral arterial disease [abstract]. Am J Epidemiol 1995;141:S57.
  4. Cohen S, Tyrrell DAJ, Russell MAH, Jarvis MJ, Smith AP. Smoking, alcohol consumption, and susceptibility to the common cold. Am J Public Health 1993;83:1277-83.
  5. Criqui MH. Alcohol and the heart: implications of present epidemiologic knowledge. Contemp Drug Prob 1994;21:125-42.
  6. Doll R, Peto R, Hall E, Wheatley K, Gray R. Mortality in relation to consumption of alcohol: 13 years’ observations on male British doctors. BMJ 1994;309:911-8.
  7. Edwards G, Anderson P, Babor TF, Casswell S, Ferrence R, Giesbrecht N, et al. Alcohol policy and the public good. Oxford, Engl: Oxford University Press, 1994.
  8. English DR, Holman CDJ, Milne E, Winter MG, Hulse GK, Codde JP, et al. The quantification of drug-caused morbidity and mortality in Australia. Canberra, Australia: Commonwealth Department of Human Services and Health, 1995.
  9. Ferrence R, Bondy SJ. Limitations of data and design in studies of moderate drinking and health. Contemp Drug Prob 1994;21:59-70.
  10. Ferrence R, Kozlowski LT. Moderate drinking and health: being confounded by confounders. Addiction 1994;90:485-8.
  11. Holbrook TL, Barrett-Connor E. A prospective study of alcohol consumption and bone mineral density. BMJ 1993; 306:1506-9.
  12. Jackson R. Cardiovascular disease and alcohol consumption: evidence of benefit from epidemiologic studies. Contemp
  13. Klatsky AL. Epidemiology of coronary heart disease – influence of alcohol. Alcohol Clin Exp Res 1994;18:88-96
  14. Kozlowski LT, Ferrence RG. Statistical control in research on alcohol and tobacco: an example from research on alcohol and mortality. Br J Addict 1990;85:271-8.
  15. May H, Murphy S, Khaw K-T. Alcohol consumption and bone mineral density in older men. Gerontology 1995;41:152-8.
  16. McMurtrey, K.D. (1997) Resveratrol in wine. In Wine: Nutritional and Therapeutic Benefits. Watkins, T.R.Ed., American Chemical Society, Washington D.C., pp. 44-55.
  17. Myśliwiec R. 2006. Winorośl i wino, PWRiL, s. 5-12, 25-35
  18. Nestle M. Diet and alcohol in heart disease risk: the French paradox. Contemp Drug Prob 1994;21:71-80.
  19. Poikolainen K. Other health benefits of moderate alcohol intake. Contemp Drug Prob 1994;21:91-9.
  20. Rankin JG. Biological mechanisms at moderate levels of alcohol consumption that may affect coronary heart disease. Contemp Drug Prob 1994;21:45-57.
  21. Ridker PM, Vaughan DE, Stampfer MJ, Glynn RJ, Hennekens CH. Association of moderate alcohol consumption and plasma concentration of endogenous tissue-type plasminogen activator. JAMA 1994;272:929-33.
  22. Rimm EB, Chan J, Stampfer MJ, Colditz GA, Willett WC. Prospective study of cigarette smoking, alcohol use, and the risk of diabetes in men. BMJ 1995;310:555-9.
  23. Soleas, G. J, Diamandis E. P., and Goldberg D. M. (1997a) Wine as a biological fluid: History, production, and role in disease prevention. Journal of Clinical Laboratory Analysis 11: 287-313.
  24. Stampfer MJ, Rimm EB, Walsh DC. Commentary: alcohol, the heart, and public policy. Am J Public Health 1993;83:801-4.
  25. Swanson CA, Wilbanks GD, Twiggs LB, Mortel R, Berman ML, Barrett RJ, et al. Moderate alcohol consumption and the risk of endometrial cancer. Epidemiology 1993;4:530-6.
  26. Wojciech Bosak,  Produkcja win gronowych w małym gospodarstwie PIWiW rok 2008,  s 5-6
  27. Wzorek W., Pogorzelski E., 1998. Technologia winiarstwa owocowego i gronowego, SIGMA NOT. s.7-20,45-52
  28. Zakhari S. Moderate drinking and the cardiovascular system: risk factors. Contemp Drug Prob 1994;21:25-44.
  29. Dz. U. nr 272, poz 2696.Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 grudnia 2004 r. w sprawie szczególnych rodzajów fermentowanych napojów winiarskich oraz szczegółowych wymagań organoleptycznych, fizycznych i chemicznych dla tych napojów.
  30. URL: . http://www.learnaboutsake.com/2009/05/health-benefits-of-sake.html

Za www.nutrilife.pl

Wino a zdrowie – lubimywino.pl